Chồng tôi làm là ngư dân. Vài năm trước, trong một lần ra khơi đánh bắt, vì gặp thời tiết xấu nên tàu của anh bị nạn, chồng tôi và 2 ngư dân khác mất tích ( mặc dù các lực lượng cứu hộ đã tìm kiếm quanh khu vực tàu gặp sự cố và tìm kiếm kéo dài nhiều ngày nhưng không tìm thấy xác cũng như không có tin tức chứng minh các anh còn sống ). Hiện nay, con tôi sắp lấy vợ, tôi muốn yêu cầu tòa án tuyên bố chồng tôi đã chết nhằm thực hiện việc phân chia tài sản. Xin hỏi: yêu cầu của tôi là đúng hay sai?
Trả lời:
- Cơ sở pháp lý:
Để giải quyết tình huống trên cần dựa theo cơ sở pháp lý như sau:
- Điều 68 BLDS 2015 quy định về vấn đề tuyên bố một người mất tích:
Khi một người biệt tích hai năm liền trở lên, mặc dù đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông báo, tìm kiếm theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự nhưng vẫn không có tin tức xác thực về việc người đó còn sống hay đã chết thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, Toà án có thể tuyên bố người đó mất tích. Thời hạn hai năm được tính từ ngày biết được tin tức cuối cùng về người đó; nếu không xác định được ngày có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của tháng tiếp theo tháng có tin tức cuối cùng; nếu không xác định được ngày, tháng có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của năm tiếp theo năm có tin tức cuối cùng.
Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố mất tích xin ly hôn thì Toà án giải quyết cho ly hôn.
- Điều 69 BLDS 2015 quy định về quản lý tài sản của người bị tuyên bố mất tích:
Người đang quản lý tài sản của người vắng mặt tại nơi cư trú quy định tại khoản 1 Điều 65 của Bộ luật này tiếp tục quản lý tài sản của người đó khi người đó bị Toà án tuyên bố mất tích và có các quyền, nghĩa vụ quy định tại Điều 66 và Điều 67 của Bộ luật này.
Trong trường hợp Toà án giải quyết cho vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố mất tích ly hôn thì tài sản của người mất tích được giao cho con đã thành niên hoặc cha, mẹ của người mất tích quản lý; nếu không có những người này thì giao cho người thân thích của người mất tích quản lý; nếu không có người thân thích thì Toà án chỉ định người khác quản lý tài sản.
- Điều 71 BLDS 2015 quy định về tuyên bố một người đã chết:
Người có quyền, lợi ích liên quan có thể yêu cầu Toà án ra quyết định tuyên bố một người là đã chết trong các trường hợp sau đây:
a) Sau ba năm, kể từ ngày quyết định tuyên bố mất tích của Toà án có hiệu lực pháp luật mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;
b) Biệt tích trong chiến tranh sau năm năm, kể từ ngày chiến tranh kết thúc mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;
c) Bị tai nạn hoặc thảm họa, thiên tai mà sau một năm, kể từ ngày tai nạn hoặc thảm hoạ, thiên tai đó chấm dứt vẫn không có tin tức xác thực là còn sống, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;
d) Biệt tích năm năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn này được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 78 của Bộ luật này.
Tuỳ từng trường hợp, Toà án xác định ngày chết của người bị tuyên bố là đã chết căn cứ vào các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này.
- Giải quyết tình huống:
Trước tiên chúng ta phải xác định được thời gian chồng chị( chúng tôi tạm gọi là anh A) đã mất tích một cách cụ thể.
- Trường hợp anh A mất tích từ 5 năm trở lên hoặc đã được tòa án tuyên bố mất tích từ 3 năm trở lên mà không có tin tức anh A còn sống hay đã chết thì theo quy định tại khoản a, d điều 71 BLDS 2015, yêu cầu của chị là hợp lý. Và sau khi tòa án tuyên bố anh A đã chết theo thủ tục luật định thì chị và gia đình có thể tiến hành việc phân chia tài sản theo quy định về thừa kế của pháp luật.
- Trường hợp anh A mất tích dưới 5 năm:
+ Nếu anh A mất tích trên 2 năm và dưới 5 năm, mặc dù đã áp dụng nhiều biện pháp tìm kiếm nhưng vẫn không có tin tức thì chị có quyền yêu cầu tòa án tuyên bố anh A mất tích. Thời hạn 2 năm này được tính từ ngày biết được tin tức cuối cùng về người đó; nếu không xác định được ngày có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của tháng tiếp theo tháng có tin tức cuối cùng; nếu không xác định được ngày, tháng có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của năm tiếp theo năm có tin tức cuối cùng. ( theo quy định tại khoản 1 điều 68 BLDS 2015 ). Tài sản của anh A được phân cho người khác quản lý theo quy định của pháp luật về quản lý tài sản của người bị tuyên bố mất tích. (1)
+ Nếu anh A mất tích dưới 2 năm thì anh A thuộc đối tượng vắng mặt tại nơi cư trú theo quy định tại điều 64 BLDS 2015. (2)
--> nếu thời gian anh A mất tích thuộc trường hợp ( 1 ), ( 2 ) thì yêu cầu của chị là sai quy định của pháp luật.
Như vậy, trước khi xác định được yêu cầu của chị là đúng hay sai, cần xét anh A đã biệt tích, mất tích trong thời gian bao lâu. Tùy theo thời gian biệt tích đó mà chúng ta xác định được anh A thuộc nhóm đối tượng nào phía trên.
